Eşanjör Nedir?
Eşanjör ya da ısı değiştirici, değişik sıcaklıklardaki iki ya da daha çok akışkanın, ısılarını, birbirine karıştırmadan birinden diğerine aktarmasını sağlayan cihazlardır. Eşanjörlerde genelde akışkanlar birbirlerinden bir ısı transfer yüzeyi ile ayrılırlar ve akışkanların birbirlerine karışmaları bu sayede önlenir.
Eşanjör, temelinde iki akışkan arasında ısı transferi yapılmasını sağlayan bir araçtır. Eşanjörün ayırt edici özelliği ise sıvı ya da gaz halindeki bu iki akışkanın arasında gerçekleşen ısı transferini maddelerin birbirlerine karışmasını engelleyerek yapmasıdır. Genellikle eşanjörlerin içinde kullanılan plaka ya da başka ısı transfer yüzeyleri hem akışkanları birbirinden ayırır hem de ısının bir akışkandan diğerine aktarılmasını sağlar. Bu ısı değişimi ısıtma, soğutma ya da eş zamanlı olarak iki yönlü olabilir.
Yapısal olarak sınıflandırıldığında plakalı, borulu ve lehimli tipleri bulunan eşanjörlerin kullanım alanları ise oldukça geniştir. İklimlendirme sistemleri, proses, petrokimya, enerji santralleri, gemi inşa, gıda, kağıt endüstrileri eşanjörlerin kullanıldığı sayısız endüstriden bir kaçıdır. Isıtma ya da soğutma ihtiyacı duyulan hemen her türlü sanayide kullanılan eşanjörler gündelik hayatımızda da araba radyatörleri, kombiler, split klimalar gibi birçok aracın içerisinde de karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla eşanjör, adını her gün duymasak da hemen her gün kullandığımız ve hayatımızı kolaylaştıran bir teknolojidir.
Hayatlarımızın ve sayısız endüstrinin vazgeçilmez bir parçası olan eşanjör teknolojisinin Dünya’da ilk üretimi Alfa Laval tarafından gerçekleştirilmiştir.
Eşanjör, herhangi bir fiziksel temas olmaksızın aralarında sıcaklık farkı olan – sıvı veya gaz – iki akışkanın (birbirine karışmaksızın) birinden diğerine ısı transferini sağlayan devre elemanıdır.
Prensipte eşanjörler üç tipe ayrılır;
– Borulu tip eşanjörler
– Plakalı tip eşanjörler (Sökülebilir tip, Kaynaklı tip, Yarı kaynaklı tip, Lehimli tip)
– Özel uygulama Eşanjörleri (Platecoil Eşanjörler, Econocoil Eşanjörler, Spiral Eşanjörler)
Plakalı Eşanjör, değişik uygulamalar için dünyanın en geniş ürün yelpazesine sahip verimli ısı eşanjörleridir. Plakalı ısı eşanjörleri, mödüler yapı kavramına dayanılarak oluşturulurlar. Eşanjör gövdeleri, plakalar ve akışkan giriş çıkış portları değişik yapılarda birleştirilerek çok sayıda farklı eşanjör tipleri elde edilebilir. Plakalı Isı eşanjörlerinin en önemli özelliği, çalışma şartlarındaki değişime bağlı olarak, kolayca plaka eklenmesi veya çıkarılması sonucunda yeni şartlara uygun hale getirilebilmesi , temizlik ve bakım içinde kolayca açılabilmesidir.
Isı transferine yarayan patentli plakalar, saplamalar vasıtasıyla çelikten yapılmış ön ve arka baskı plakaları arasında, alt ve üst taşıyıcı barlar üzerine dizilirek tespit edilirler. Bu plakaların her birinin yekpare olarak preslenmiş olması, daha yüksek mukavemet için çok önemlidir. Plakalar üzerinde herhangi bir kaynak veya bağlantı yoktur. Standart bir ünitede her plakanın üzerine, herbiri bir köşede bulunan dört delik yer alır. Ayrıca sızdırmazlığı sağlamak ve ısı transfer kanallarını oluşturmak amacıyla da lastik esaslı contalar, plakanın etrafındaki conta yuvasının içinde yeralır. Giriş ve çıkış portları, uygulamaların çoğunda ön baskı plakası üzerinde yeralır. Ancak özel durumlarda ısı değiştiricinin çok geçişli olarak imal edilmesi gerekebilir ki, bu durumda da giriş-çıkış portları her iki ön ve arka baskı plakaları üzerinde bulunur. Plakalı ısı eşanjörün genel yapısı bu şekildedir ve bu konstrüktif yapı, kontrol ve temizleme amacıyla eşanjörün kolayca açılabilmesini sağlar.
Eşanjör ya da ısı değiştirici, değişik sıcaklıklardaki iki ya da daha çok akışkanın, ısılarını, birbirine karışmadan (temas etmeden) birinden diğerine aktarmasını sağlayan cihazlardır. Genelde akışkanlar birbirlerinden bir ısı transfer yüzeyi ile ayrılırlar ve birbirlerine karışmaları bu sayede önlenir.
